Ostale kategorije:
Na izdanku planine Stolovi, tik iznad reke Ibar, a dvadeset kilometara južno od Kraljeva, monumentalno stoji Maglič – istorijski i strateški važno utvrđenje koje je podignuto za vreme vladavine kralja Uroša u 13. veku...
Maglič podseća na zamak iz bajke, jer se nalazi na samom vrhu brda, na nadmorskoj visini od oko 150 metara, dok Ibar oko njega pravi okuku i opasava ga sa tri strane. Sa četvrte strane, duboki rov ga odvaja od planine Stolovi. Prema predanju, tvrđava je dobila naziv po gustoj magli koja se često spuštala na ceo predeo.
Nakon poslednje obnove, Ibarska magistrala u podnožju Magliča je proširena, pa je napravljen veći parking sa ugostiteljskim objektima i česmom. Tu možete ostaviti automobil, pa pretrčati preko puta gde ćete naleteti na poslovni prostor Kajak kluba „Ibar“. Odmah iza, u brzim, jakim talasima protiče istoimena reka, a iznad nje se nalazi nesigurni pešački most koji, koliko je autoru ovog teksta poznato, predstavlja jedini put do tvrđave. Čak je na njemu okačena i ploča da je prolaz zabranjen.
Međutim, to nas nije zaustavilo…
Unutrašnjost tvrđave
Laganim hodom uzbrdo, uskim zavijucima, do utvrđenja se stiže za dvadesetak minuta. Put je u pojedinim deonicama obnovljen. Čak ima i pokoja klupa. Na samom ulasku u Maglič, umesto kustosa ili čuvara, dočekala nas je dobroćudna keruša koju smo iz neznanog razloga nazvali Barbara, i koja nas je sprovela u unutrašnjost zdanja.
Iako u ruševinama, zidine su očuvane, a celokupni lokalitet, koji je proglašen za spomenik kulture od izuzetnog značaja, sastoji se od ostataka palate sa podrumom, Crkve Svetog Đorđa, glavne i pomoćne kapije, cisterne za vodu i sedam kula visokih dvanaest metara, dok je osma – Donžon – arhitektonski pojam za najjaču kulu, „utvrdu u utvrdi“ – visoka dvadeset metara. Bedemi su dugi 270 metara, a ceo grad se proteže na površini od dve hiljade kvadratnih metara. Na bedeme i kule može se popeti strmim drvenim stepenicama. Sa svih strana pogled na dolinu je očaravajuć.
Godine 2013, u saradnji italijanske vlade i Grada Kraljeva, lokalitet je obnovljen, kad su izvršeni obimni restauratorsko-konzervatorski radovi. Ipak, morate biti veoma oprezni, jer drvena ograda nije osigurana na pojedinim mestima.
Jerinin grad
Ne postoje ni istorijski podaci koji nam govore kad je Maglič zapravo podignut. Pretpostavlja se da je to bilo u drugoj polovini 13. veka, za vreme vladavine kralja Uroša I Nemanjića, sina Stefana Prvovenčanog. Nakon mongolskog spaljivanja Žiče 1241. godine, kralj je naredio izgradnju tvrđave koja bi zaustavila prodor neprijatelja ka Studenici i zadužbinama u Sopoćanima i Gracu. Postoji i legenda da je Maglič sazidala Irina Kantakuzin, supruga despota Đurđa Brankovića, koja je zbog naširoke omraženosti nazvana prokletom jerinom. Zdanje se i danas u narodu naziva Jerinin grad. Međutim, stručnjaci odbacuju to predanje, jer bi to značilo da je utvrđenje sagrađeno početkom 15. veka. Prvi pouzdani podaci o Magliču mogu se primetiti u biografiji arhiepiskopa Danila II iz 1335/6. godine: „I u Magliču gradu podiže prekrasne palate i ostale ćelije... I tu, u crkvi Svetog Georgija, u gradu tome, utvrdi božanstveni zakon...“
Ako prolazite kroz ovaj brdoviti šumadijski predeo, najbolje je da to učinite između aprila i juna, kad je ceo pejzaž zelen i osunčan. Prema legendi, ovo mitsko mesto je nekad bilo ukrašeno nepreglednim redovima jorgovana, koji su, po naredbi kralja Uroša I, zasađeni za njegovu suprugu Jelenu Anžujsku. Kraljica je zbog ovog romantičnog čina lakše podnela dolazak u Srbiju, jer ju je ovo plavoljubičasto cvetno drveće podsećalo na rodnu Provansu. U njenu čast se, već više od dvadeset godina unazad, svakog proleća održava međunarodna manifestacija „Dani jorgovana“.
Tekst i foto: Dušan Veselinović
Tekst je objavljen u časopisu Turistički Svet, broj 89.
