O istoriji ovog zdanja i ljudima koji su tuda prošli, poput mnogih državnika, naučnika, književnika, umetnika, među kojima su bili i kralj Petar Prvi, Žozefina Beker, Ita Rina, Nikola Tesla... – govori izložba u Železničkom muzeju.
Sa nekadašnje Glavne železničke stanice u Savskoj ulici prvi voz krenuo je 1884. godine. Vozio je ka Beču. Prvi putnik bio je kralj Milan Obrenović. Desetak dana posle Milana organizovana je i svečana vožnja u Niš. Od tada do danas kroz ovu stanicu, osim običnog sveta, prošli su mnogi državnici, naučnici, književnici, umetnici... Među njima su bili kralj Petar Prvi, Žozefina Beker, čuvena američka plesačica i pevačica, Svetislav Petrović, prvi Srbin koji je između dva svetska rata radio u svetskoj kinematografiji, glumica Ita Rina, Nikola Tesla, Reza Pahlavi, poslednji iranski šah...
Može se reći da nije bilo značajnije ličnosti koja do izgradnje aerodroma u Surčinu vozom nije stigla u Beograd i na Glavnu železničku stanicu.
O misteriji i ljudima koji su prošli kroz stanicu u Železničkom muzeju u Nemanjinoj ulici 6 otvorena je izložba „Tajne beogradske železničke stanice”.
– U postavci je više od 140 različitih fotografija, dokumenata, novinskih članaka, umetničkih i istorijskih predmeta korišćenih u okviru stanice. Fotografije i eksponati potiču iz fondova Železničkog i Muzeja Jugoslavije, Istorijskog muzeja Srbije, Muzeja grada, Vojnog i Muzeja vazduhoplovstva, Narodne biblioteke Srbije, Arhiva Jugoslavije, Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada, kao i iz privatne zbirke Miloša Jurišića. Izložba predstavlja prirodan nastavak istraživanja o železnici na tlu Beograda – kaže Ivana Jovičić Ćurčić, kustoskinja izložbe.
Veliki broj fotografija i dokumenata, od kojih se mnogi nisu našli na izložbi, govori koliki je značaj Beogradske železničke stanice.
– Odluka gde će stanica biti građena donesena je 1881. godine. Odabrano je mesto koje se zvalo Bara Venecija, a zgrada je rađena po projektu bečkog arhitekte Vilhema fon Flatiha. Ovaj teren bio je potpuno nepovezanim sa gradom. U njegovoj okolini bilo je selo Savamala, što je danas ljudima teško i da pojme. Do varoši se išlo naokolo fijakerima i to Nemanjinom ulicom, odnosno tadašnjom Spomeničkom – priča Jovičić Ćurčić.
Bara Venecija je postepeno zatrpavana zemljom, ali i građevinskim šutom koji su na to mesto bacali građani.
– Postoji podatak da su tu bačeni i ostaci Stambol kapije. Neobično je da je prilikom izvođenja prvih radova zemlja za nasipanje dovožena ni manje ni više nego s Prokopa, mesta gde se sada nalazi glavna železnička stanica – napominje Jovičić Ćurčić.
Na izložbi je i jedan kuriozitet. Reč je fotografiji nastaloj odmah posle izgradnje stanice 1884. godine. Ova fotografija pripada fondu Železničkog muzeja.
Stanica je u početku imala gasno osvetljenje, a kasnije je dobila struju. Pošto je trošila mnogo energije, određeno je da dobije svoju mini-elektranu. Elektrana je bila izgrađena na mestu Korunovićevog zdanja, današnje Pošte, i u rad je puštena 1909. godine. Porušena je posle dve decenije.
Nekadašnja Glavna železnička stanica dva puta je teško oštećena – u nemačkom bombardovanju 1941. i savezničkom 1944. godine.
– Nemci su odmah po ulasku u grad na mestu današnje Plave lokomotive napravili improvizovanu staničnu zgradu. Glavna zgrada potpuno je obnovljena 1953. godine – kaže Jovičić Ćurčić.
Glavna železnička stanica od otvaranja do ukidanja 1. jula 2018. godine radila je oko 49.000 dana.
Izložba, koju organizuje Medija centar Železnica Srbije, održava se u okviru međunarodne manifestacije „Belgrade Photo Month” traje do 19. aprila. Vrata muzeja otvorena su od 9 do 15.30 časova. Ulaz je besplatan.
Izvor: Politika
A member of Alco Group
