Zamenik predsednika Opštine Prokuplje Miroljub Paunović otborio je u Narodnom muzeju Toplice obnovljenu postavku „Arheološka nalazišta opštine Prokuplje“. Arheološka postavka postoji od 1979. godine i sada broji oko 2000 predmeta.
– U postavci Arheološka nalazišta Toplice izložen je 451 predmet i fotografije koje ilustruju arheološku mapu opštine Prokuplje. Prema dosadašnjim saznanjima, Toplica je naseljena u neolitu. Tragova starijeg neolita ima na padinama Jastrepca, a najznačajnije nalazište mlađeg neolita je Pločnik koji se godinama istražuje i odakle potiče veliki broj predmeta, posuda od pečene zemlje, alata od kamena i kosti, statueta od pečene zemlje - rekla je između ostalog o postavci autor, arheolog i muzejski savetnik Julka Kuzmanović Cvetković. Ona je dodala da Pločnik od ostalih nalazišta tog vremena (5.500-4800.god.p.n.e) izdvaja pedesetak pronađenih bakarnih predmeta i indicija da je tu prerađivana ruda bakra.
Iz vremena gvozdenog doba ova postavka poseduje nekropole u Gornjoj Stražavi i Donjoj Toponici, a urne u kojima su sahranjivani tadašnji meštani, oružje i nakit svedoče o materijalnoj kulturi stanovnika toga vremena.
- U vreme rimske dominacije na ovim prostorima, od početka nove ere, u Toplici niče nekoliko stanica uz put Naissus – Lissus, utvrđenje u Prokuplju - Hammeum, i veći broj civilnih naselja. Najznačajniji deo antičke zbirke predstavlja ostava nakita nađena u Novoj Božurni. Iskopavanjem temelja Herkulovog hrama u Prokuplju otkriveno je u grobovima i u okviru građevine nešto novca, posuđa, mermernih statueta koje su tek naznaka sjaja bogato ukrašenog hrama. Iz vremena seobe naroda mač je slučajno otkriven u samom gradu, sa ukrasima od zlata i alamndina - istakla je Cvetković.
Prema njenim rečima, u VI veku je u Toplici sagrađeno nekoliko utvrđenja, uglavnom da bi se kontrolisala eksploatacija rude, krečnog kamena ili nekih drugih prirodnih bogatstava. Delimično su istražena utvrđenja u Bregovini, Babotincu i Rgaju, a značajan je broj tek evidentiranih utvrđenja sa kojih potiče nevelik broj slučajnih nalaza, uglavnom posuda od pečene zemlje, gvozdenih alatki i predmeta za svakodnevnu upotrebu. Na svakom od utvrđenja ima tragova života Slovena, najčešće ulomaka keramičkih posuda s karakterističnim ukrasima. Od Slovena je ostala nekropola u Donjoj Toponici, nakit i posuđe nađeno u grobovima govori o njihovoj duhovnoj i materijalnoj kulturi XI veka.
- Tokom srednjeg veka Toplica biva gusto naseljena, a ostaci utvrđenih naselja, temelji crkava i crkvišta svedoče o tome. Grad u Prokuplju sazidan na brdu koje sa tri strane obavija Toplica, obnovljen u XIV veku, imao je u podgrađu crkvu sazidanu u X veku, u koju su u XIV donete mošti Sv. Prokopija po kome su i crkva i grad dobili ime. U blizini je sazidana mala crkva posvećena Bogorodičinom pokrovu, u narodu zvana Jug Bogdanova ili Latinska crkva, na temeljima Herkulovog hrama. Tokom istraživanja srednjevekovnog utvrđenja na brdu Hisar u Prokuplju otkrivena je znatna količinu predmeta za svakodnevnu upotrebu, posuđa, alata za obradu drveta i kože, koji čine dobar deo arheološke zbirke - podvukla je autor postavke „Arheološka nalazišta opštine Prokuplje“ Julka Kuzmanović Cvetković.
Izvor: Topličke vesti
A member of Alco Group
